Ngày tận thế - Cú lừa và thí nghiệm tâm lý học về tử vi

Ngày tận thế đã được dự đoán vào thập niên 1960, kế đó là vào thập niên 1990, rồi năm 2000. Khi lời tiên đoán về ngày tận thế vào tháng 12/2012 đã không xảy ra, người ta cho rằng đó là trò đùa cợt quá lố.

Lá số tử vi, một văn bản mơ hồ

Ngày tận thế một lần nữa đã không xảy ra khiến cho nhiều người đang hoài nghi rằng sao con người cứ mãi tin vào chủ nghĩa thần bí - tiên đoán, thuật xem tay và lá số tử vi.

Vào năm 1948, giảng viên kiêm nhà tâm lý học Bertram Forer đã tiến hành một cuộc thí nghiệm ngay trên chính các sinh viên của mình. Ông đưa cho họ một bài kiểm tra tính cách - cáo buộc việc sử dụng các kết quả để tiến hành một cuộc phân tích sâu về bản chất của mỗi sinh viên.

Nhà tâm lý học Bertram Forer.

Tuy nhiên, thay vì các kết quả cá nhân, Forer đã cho họ cùng một văn bản mơ hồ về lá số tử vi. Thứ văn bản này có đoạn: “Bạn cần tình yêu và sự ngưỡng mộ của người khác. Bạn có nhiều đặc điểm ẩn mà bạn đã không sử dụng cho lợi thế của mình. Bạn có khuynh hướng hay lo lắng và cảm thấy bất an... Đôi khi bạn là người hướng ngoại, hòa nhã và hòa đồng, lúc khác bạn lại là người sống nội tâm, thận trọng và kín đáo. Ổn định là một trong những mục tiêu chính của cuộc đời bạn”.

Phần lớn các sinh viên đều nhất trí rằng đoạn văn bản tử vi đó đã mô tả chính xác đặc tính cá nhân của họ. Bạn có thể tự thử cho mình và thấy rằng nhiều văn bản dự báo khác đều mang tính mơ hồ. Các đặc tính cá nhân như hướng nội đến hướng ngoại, tự tin hay bất an, nhu cầu được người khác ngưỡng mộ, tất cả đều tồn tại sẵn trong bản thân con người của bạn. Một khi các sinh viên đã nhất trí với độ chính xác tuyệt vời của đợt thử nghiệm, Bertram Forer đã tiết lộ rằng ông đã làm thí nghiệm này từ họ. Đó là lý do giải thích vì sao các sinh viên đều cho rằng mặc dù lá số tử vi mang tính mơ hồ nhưng nó vẫn đưa ra kết quả khá ăn ý và chính xác.

 Bản chất thực của lời tiên tri số phận

Một dữ liệu chi tiết cũng mang tính chất lừa cảm xúc người khác. Người ta thường không mấy tin tưởng vào lời nói của nhà chiêm tinh ngay tức khắc khi người đó nói vận mạng chỉ bằng cách quan sát hình dáng bề ngoài của họ. Người ta sẽ kiểm tra sự xác thực bằng cách xem xét các từ ngữ của một ai đó có độ chính xác về ngày sinh, giờ sinh và nơi sinh. Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng sự chính xác của dữ liệu đã ảnh hưởng đến tính chính xác của những lời tiên đoán. Theo thời gian, người ta sẽ củng cố niềm tin vào tính chính xác của các dự báo. Hầu hết những dự báo mơ hồ đã bị lãng quên, nhưng có một dự báo trong số đó đã biến thành sự thật và lưu lại trong ký ức một thời gian dài. Bên cạnh đó, những “lời tiên tri cổ xưa” có vẻ ấn tượng hơn so với những lời tiên tri gần đây. Điều này đã thể hiện sự phấn khích trong khoảng năm 2012 liên quan đến sự sợ hãi mơ hồ về ngày tận thế được dự báo bởi người cổ đại Maya. Thú vị thay khi những cuộc nói chuyện về lời tiên tri cổ xưa này chỉ được bắt đầu sau năm 2000 khi kế hoạch ngày tận thế trước đó đã bị “hủy bỏ”. Bất kỳ cá nhân nào nếu chăm chỉ đọc sách báo đều có thể biết rằng, chỉ trong vòng vài trăm năm qua, cái chết của nhân loại đã được tiên đoán hàng chục lần.

Theo các chuyên gia, một số người muốn “dính” đến một sự kiện trong tương lai mà sẽ không chịu trách nhiệm cho các hành vi hiện tại. Vì một số lý do mà họ không thể sống như cách mà họ muốn hiện tại.

Những cuộc nói chuyện về ngày tận thế có một chức năng giao tiếp. Người ta thích tạo ra một nhóm để cùng chia sẻ các cảnh báo, sợ hãi và tin tưởng. Trong cuộc sống thực, nó không dễ dàng để tìm thấy những người gần gũi khi con người có quá nhiều khác biệt trong quan điểm. Tuy nhiên, mối quan tâm về sự “kết thúc” có thể đoàn kết các nhóm người lại với nhau để họ đủ sức chống lại bất kỳ mối đe dọa nào khác, có thể họ là một nhóm bạn bè, một nhóm đồng nghiệp trong các văn phòng, cơ quan hay một đại gia đình. Khi lời tiên tri bị trật lất, người ta sẽ quyết định xem sẽ làm gì với cuộc sống của họ, là hướng nội hay hướng ngoại và sẽ làm gì trong năm kế tiếp. Mặt khác, người ta có thể đến với nhà tiên tri hoặc đọc các lời tiên đoán về “ngày tận thế” kế tiếp. Người ta đang quả quyết “kế hoạch cho ngày tận thế kế tiếp” sẽ là năm 2021. Sự thật ra sao? Chúng ta hãy chờ xem!

NGUYỄN THANH HẢI 

(Theo Pravda.ru, 11/1/2013)