(SKDS) - Thuyên
tắc động mạch phổi là tổn thương do có một cục máu đông trong động mạch
phổi, gây tắc mạch máu vận chuyển máu từ tim đến phổi. Đây là một bệnh
nặng đe dọa tính mạng bệnh nhân.
Thuyên tắc động mạch phổi do đâu?
Nếu một người ít
hoặc không hoạt động, máu có xu hướng dồn xuống ở phần dưới của cơ thể,
đặc biệt là ở chân. Khi cơ thể vận động, dòng máu tăng và máu sẽ lưu
thông khắp cơ thể, không gây nên cục máu đông. Nhưng khi cơ thể phải bất
động một thời gian dài, tốc độ của dòng máu bị chậm lại một cách đáng
kể, khi đó nguy cơ sinh ra cục máu đông rất cao. Người ta có thể phải
bất động trong các trường hợp: tai biến mạch máu não, sau chấn thương,
chẳng hạn gãy chân phải nằm tại giường vài tháng, sau phẫu thuật...
Ngoài ra còn có các yếu tố làm tăng nguy cơ thuyên tắc mạch phổi gồm: tuổi từ 40 trở lên, trong gia đình có người bị bệnh máu dễ đông, thừa cân hoặc béo phì, phụ nữ mang thai, người nghiện thuốc lá thuốc lào, người uống thuốc tránh thai kết hợp hoặc thay thế hormon...
Lưu ý trong điều trị và phòng bệnh
Thuyên tắc động mạch phổi do đâu?
Thuyên tắc động mạch phổi xảy ra khi một cục máu đông di chuyển
theo dòng máu và bị kẹt trong động mạch phổi. Cục máu đông ban đầu
thường được hình thành ở các tĩnh mạch sâu ở chân, khi đó gọi là huyết
khối tĩnh mạch sâu. Các nguyên nhân chính gây ra một cục máu đông là:
tốc độ máu chảy chậm, mạch máu bị tổn thương, máu đông quá dễ dàng.
Cục máu đông gây tắc mạch phổi.
|
Dấu hiệu phát hiện bệnh
Các dấu hiệu để phát hiện thuyên tắc
động mạch phổi thường là: đau ngực, khó thở và ho. Đau ngực với tính
chất đau nhói như bị đâm, đau tăng khi hít sâu. Khó thở theo 2 cách: khó
thở đột ngột hoặc khó thở dần dần, khi khó thở bệnh nhân thường hoảng
hốt lo sợ. Ho: thường là ho khan, có thể ho ra máu hoặc chất nhầy lẫn
máu.
Bệnh nhân thường vã mồ hôi, chóng mặt,
hoa mắt. Thuyên tắc động mạch phổi được nghi ngờ nếu bệnh nhân có các
triệu chứng trên kết hợp với tiền sử gần đây bệnh nhân hay đau ở cánh
tay hoặc chân.
|
Tổn thương mạch máu làm cho thành của mạch máu có thể bị thu hẹp
hoặc bị tắc, rất dễ hình thành cục máu đông. Mạch máu có thể bị tổn
thương do: chấn thương như gãy xương, vết thương phần mềm... do phẫu
thuật, một cục máu đông có thể hình thành, đặc biệt là trong các phẫu
thuật ở nửa dưới của cơ thể. Viêm thành mạch máu, tác dụng phụ của một
số loại thuốc, chẳng hạn như hóa trị có thể dẫn đến tổn thương mạch máu.
Cục máu đông thường hình thành trong các trường hợp: bị ung thư phải
điều trị bằng hóa trị và xạ trị, bệnh suy tim, chứng ưu huyết khối là
một bệnh di truyền làm cho máu dễ bị đông, hội chứng Hughes là một tình
trạng mà máu trở nên dính, tăng xu hướng đông máu. Ngoài ra còn có các yếu tố làm tăng nguy cơ thuyên tắc mạch phổi gồm: tuổi từ 40 trở lên, trong gia đình có người bị bệnh máu dễ đông, thừa cân hoặc béo phì, phụ nữ mang thai, người nghiện thuốc lá thuốc lào, người uống thuốc tránh thai kết hợp hoặc thay thế hormon...
Tập thể dục thường xuyên để phòng thuyên tắc mạch phổi.
|
Thuốc chống đông máu heparin và warfarin là hai thuốc chống đông
máu thường được dùng để điều trị thuyên tắc động mạch phổi. Heparin
thường được sử dụng đầu tiên bởi vì nó ngăn chặn cục máu đông hình thành
ngay lập tức. Warfarin có thể mất nhiều thời gian để có tác dụng nhưng
nó có hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa cục máu đông. Thuốc heparin có
thể gây ra các tác dụng phụ như: phát ban da, đau đầu, đau dạ dày, mệt
mỏi, suy tủy nếu dùng dài ngày. Warfarin thường phải dùng lâu dài để
ngăn ngừa hình thành các cục máu đông.
Có một số yếu tố có ảnh hưởng đến hiệu quả của warfarin như: chế độ
ăn uống, chức năng gan, các thuốc khác mà bệnh nhân đang dùng. Vì vậy,
trong khi dùng warfarin bệnh nhân cần lưu ý: có chế độ ăn uống phù hợp
theo hướng dẫn của bác sĩ, hạn chế rượu bia, uống thuốc cùng một thời
điểm hằng ngày, không dùng bất kỳ thuốc nào khác mà không có chỉ định
của bác sĩ và tránh dùng các loại thảo dược.
Phòng bệnh thuyên tắc động mạch phổi: nếu
bệnh nhân có các yếu tố trên 40 tuổi, có phẫu thuật bụng, hông, chân và
có gây mê toàn thân, tiền căn có cục máu đông, có thành viên trong gia
đình đã có cục máu đông, thừa cân hoặc béo phì, đã và đang có ung thư,
có vấn đề bệnh lý về tim, phổi, ruột hoặc khớp thì cần phải dùng thuốc
để ngăn ngừa sự hình thành các cục máu đông. Thuốc ngăn chặn các cục máu
đông, thuốc chống đông máu như warfarin cần dùng khi bệnh nhân đang ở
trong bệnh viện và cả khi về nhà.
Dùng vớ y khoa ép chặt xung quanh chân của bệnh nhân làm cho máu
chảy nhanh hơn. Tăng cường vận động bằng cách đi lại hoặc tập thể dục
chân. Bỏ hẳn thuốc lá thuốc lào. Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh ít
chất béo với nhiều trái cây và rau quả. Tập thể dục thường xuyên hằng
ngày hoặc ít nhất là 2 giờ 30 phút một tuần. Duy trì một trọng lượng hợp
lý, giảm cân nếu đang thừa cân hoặc béo phì.
ThS.Nguyễn Mạnh Hà
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét